Ngoài guitar bass 4 dây quen thuộc, còn có các loại guitar bass 5 dây và 6 dây, cùng một số biến thể hiếm gặp với nhiều dây hơn, nhưng thường chỉ mang tính thử nghiệm. Người chơi bass thường có xu hướng so sánh giữa guitar bass 4, 5 và 6 dây. Để giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt giữa chúng, tôi sẽ phân tích chi tiết từng loại, từ đó chỉ ra ưu điểm và nhược điểm của mỗi loại.
Guitar Bass 4 Dây – Ưu Và Nhược Điểm
Guitar bass 4 dây hiện nay là loại nhạc cụ phổ biến nhất, nhưng khái niệm về guitar bass, guitar acoustic và guitar điện chỉ thực sự xuất hiện trong thời gian gần đây. Vào nửa đầu thế kỷ 20, contrabass (hay còn gọi là double bass hoặc bass fiddle) mới là nhạc cụ chủ yếu. Contrabass là một nhạc cụ không phím và có kích thước lớn nhất trong họ đàn violin.
Mặc dù là phần không thể thiếu trong dàn nhạc, contrabass lại thường bị xem là cồng kềnh và khó sử dụng. Việc không có phím đàn cũng gây khó khăn cho các ban nhạc hiện đại khi muốn sử dụng. Giải pháp đầu tiên xuất hiện vào những năm 1930, khi Paul Tutmarc thiết kế cây bass điện nằm ngang có phím đàn. Mẫu Model 736 Bass Fiddle này được sản xuất dưới thương hiệu Audiovox của ông, kèm theo bộ khuếch đại chuyên dụng, nhưng lại không thành công về mặt thương mại. Mãi đến đầu những năm 1950, ý tưởng này mới thực sự thu hút sự chú ý khi Leo Fender thiết kế mẫu Precision Bass đầu tiên và sản xuất dưới thương hiệu của mình.
Guitar bass sử dụng cách lên dây giống contrabass (E, A, D, G), nhưng có nhiều ưu điểm hơn. Thiết kế thân đàn nguyên khối giúp giảm thiểu hiện tượng phản hồi âm thanh không mong muốn. Guitar bass cũng nhỏ gọn và tiện dụng hơn, có phím đàn giúp việc chơi trở nên dễ dàng hơn. Sau thành công của Leo Fender, nhiều công ty khác đã dựa trên thiết kế này để sản xuất guitar bass 4 dây. Kể từ đó, guitar bass 4 dây trở thành một phần không thể thiếu trong hầu hết các ban nhạc, bất kể thể loại nhạc nào.
Ứng Dụng Thực Tế
Vào những năm 1930, những cây bass ngang được sử dụng để thay thế contrabass trong các ban nhạc lớn. Từ những năm 1950 trở đi, cách sử dụng cũng dần thay đổi cùng với sự phát triển của âm nhạc. Trong các ban nhạc blues và rock ‘n’ roll sẽ không thể thiếu những cây guitar bass 4 dây. Guitar bass 4 dây cũng góp mặt trong nhiều thể loại nhạc khác ra đời trong những thập kỷ tiếp theo như pop, funk, fusion jazz, hard rock, heavy metal.
Chiều Dài Dây Và Kích Thước Cần Đàn
Guitar bass 4 dây gần như là khởi nguồn của tất cả các tiêu chuẩn về guitar, và chiều dài tiêu chuẩn của dây gần như không thay đổi so với những năm 1950. Có nhiều loại bass short-scale chỉ dài 30 inch, và một số guitar bass 4 dây extra-long-scale có chiều dài 36 inch, nhưng những loại guitar này khá hiếm. Độ rộng cần đàn thường khác nhau tùy theo từng model. Phổ biến nhất là 1,5 inch, nhưng cũng có nhiều biến thể khác nhau, từ hơn 1,4 inch đến khoảng 1,8 inch. Về bán kính mặt phím, hầu hết đều nằm trong khoảng từ 7,25 đến 10,5 inch. Một số loại được thiết kế phẳng hơn đã xuất hiện gần đây nhưng thường phổ biến với những người chơi có kỹ thuật cao.
Cách Lên Dây
Guitar bass 4 dây thường được lên dây theo thứ tự E, A, D và G, từ dây thấp nhất đến dây cao nhất. Cụ thể hơn đây là các nốt E1, A1, D2 và G2, thấp hơn một quãng tám so với 4 dây dưới cùng của guitar 6 dây. Tuy nhiên, người chơi có thể điều chỉnh cách lên dây này cho phù hợp với nhu cầu của bản thân. Các cách lên dây phổ biến khác bao gồm drop D, Eb tiêu chuẩn, D tiêu chuẩn, drop C và C tiêu chuẩn. Lưu ý rằng bass short-scale có thể khó chơi khi lên dây quá thấp, nên chúng tôi không khuyến khích bạn xuống thấp hơn drop D hoặc Eb tiêu chuẩn.
Khả Năng Chơi
Trong ba loại bass chính, bass 4 dây được xem là dễ chơi nhất nhờ số lượng dây ít, chiều dài dây ngắn hơn và cần đàn nhỏ hơn. Đây là lý do nhiều người mới bắt đầu chọn guitar bass. Tất nhiên, để trở thành một người chơi chuyên nghiệp thì bạn cần thời gian và nỗ lực luyện tập. Tuy vậy, đây là lựa chọn phù hợp để bạn bước đầu làm quen với âm nhạc. Như chúng tôi đã đề cập, guitar bass 4 dây phổ biến trong hầu hết các thể loại âm nhạc hiện nay và người mới bắt đầu nên lựa chọn bass 4 dây thay vì 5 hoặc 6 dây.
Guitar Bass 5 Dây – Ưu Và Nhược Điểm
Dù guitar bass 4 dây vẫn là lựa chọn phổ biến, bass extended-range cũng ngày càng được ưa chuộng trong những năm gần đây. Xu hướng âm nhạc thay đổi đã thôi thúc các nhà sản xuất thiết kế thêm nhiều dây vào nhạc cụ. Các nhạc sĩ luôn tìm cách mở rộng âm vực xuống thấp hơn khả năng của guitar bass thông thường. Tuy nhiên, mẫu bass 5 dây đầu tiên được bán trên thị trường - Fender Bass V - lại có dây C cao. Nhưng khái niệm này không tồn tại lâu. Bass 5 dây với dây B thấp được bổ sung xuất hiện vào những năm 1970, ban đầu chỉ được sản xuất theo yêu cầu nhưng dần dần, loại bass này trở nên phổ biến rộng rãi hơn, đặc biệt từ đầu những năm 1990 cùng với sự phát triển của guitar extended-range.
Ứng Dụng Thực Tế
Bass 5 dây hiện nay khá phổ biến. Ban đầu chủ yếu được sử dụng trong một số thể loại hard metal, nhưng hiện nay nhạc cụ này dần được ứng dụng rộng rãi hơn trong progressive rock, jazz và nhiều thể loại khác. Có thể nói, ứng dụng của bass 5 dây gần như tương tự bass 4 dây, với điểm khác biệt là khả năng hạ tông xuống thấp hơn, một yếu tố hữu ích trong nhiều thể loại âm nhạc.
Chiều Dài Dây Và Kích Thước Cần Đàn
Về chiều dài dây và cấu trúc cần đàn, thì huitar bass 5 dây có một số khác biệt so với bass 4 dây. Cần đàn dài hơn đáng kể, kéo theo chiều dài dây cũng tăng lên. Đây là điều dễ hiểu với các nhạc cụ dây có âm vực thấp. Chiều dài dây tiêu chuẩn cho bass 5 dây là 35 inch, tuy nhiên cũng có loại 34 inch. Một số biến thể dài hơn cũng tồn tại nhưng không phổ biến. Fender Bass V có dây C cao có chiều dài dây 34 inch. Chiều dài dây ngắn nhất trên bass 5 dây là 28,6 inch, có trên cây guitar Ibanez miKro GSRM25.
Việc có thêm dây B dưới cùng khiến cần đàn rộng và dày hơn. Độ rộng cần đàn tại lược thường là 1,77 hoặc 1,8 inch, tuy nhiên cũng có loại rộng đến 2 inch hoặc hẹp tới 1,5 inch. Độ dày cần đàn cũng khác biệt đôi chút so với bass 4 dây đó lag guitar bass 5 dây có cần đàn rộng hơn.
Bán kính mặt phím của guiatr bass 5 dây thường là 12 inch và phẳng hơn so với bass 4 dây . Tuy nhiên,loại có mặt phím tròn hơn như 9,5 inch cũng không phải là hiếm. Một số loại có mặt phím rất phẳng, lên đến 16 inch hoặc hơn. Bán kính compound phổ biến hơn ở bass 5 dây so với bass 4 dây. Mặt phím tròn hơn ở các phím thấp (khoảng 10 inch) và phẳng dần lên đến khoảng 16 inch ở các phím cao.
Cách Lên Dây
Bass Fender 5 dây đầu tiên có cách lên dây E1, A1, D2, G2, C3. Tuy nhiên, bass 5 dây tiêu chuẩn ngày nay khi có dây B thấp cũng sẽ có cách lên dây khác. Cách lên dây là B0, E1, A1, D2, G2, thấp hơn một quãng tám so với 5 dây dưới cùng của guitar 7 dây, người chơi có thể tùy chọn cách lên dây để phù hợp với sở thích của bản thân . Ngoài B tiêu chuẩn, còn có drop A hoặc A tiêu chuẩn. Một số người chơi thêm dây D1 dưới cùng thay vì B0. Một số ví dụ khác bao gồm cách lên dây tương tự nhưng thấp hơn một cung: C1, D1, G1, C2, F2. Tuy nhiên, B tiêu chuẩn vẫn là lựa chọn phổ biến nhất.
Khả Năng Chơi
Việc chuyển từ đàn guitar bass 4 dây sang đàn bass 5 dây có thể khiến bạn cảm thấy hơi khó khăn lúc ban đầu. Mặc dù không quá phức tạp, nhưng đàn bass 5 dây mang lại một số thử thách, chủ yếu là do sự khác biệt về độ rộng và độ dày của cần đàn. Tay bấm của bạn sẽ cần thời gian để làm quen.
Bên cạnh đó, tay gảy cũng có thể gặp chút khó khăn. Dây bass thêm ở dưới cùng dày hơn rất nhiều và sẽ cần bạn làm quen với điều đó. Bạn cũng cần phải điều chỉnh kỹ thuật slap sao cho chính xác hơn, đặc biệt nếu đàn bass 5 dây có khoảng cách các dây hẹp. Nói chung, đàn bass 5 dây thường được cho là khó chơi hơn so với đàn bass 4 dây. Thành thật mà nói, tôi không khuyến khích người mới bắt đầu chọn đàn bass 5 dây.
Những Người Nổi Tiếng Chơi Bass 5 Dây
Đàn bass 5 dây rất phổ biến trong thể loại nhạc metal. Một ví dụ điển hình là David Ellefson, một trong những tên tuổi lớn nhất trong làng nhạc metal. Bên cạnh đó, còn có nhiều nhạc sĩ metal nổi tiếng khác như Fieldy của Korn, John Moyer của Disturbed, Jason Newsted, Rob Trujillo, Steve Di Giorgio, Ryan Martinie và Alex Webster, chỉ là một vài cái tên đáng chú ý. Ngoài ra, rất nhiều nghệ sĩ bass jazz cũng ưa chuộng đàn bass 5 dây. Một số tên tuổi nổi bật trong dòng nhạc này bao gồm Steve Swallow, Steve Bailey, Jimmy Johnson, Abraham Laboriel, Hadrien Feraud, Etienne Mbappé, Dominique Di Piazza và nhiều nghệ sĩ khác.
Guitar Bass 6 Dây – Ưu Và Nhược Điểm
Ngày nay, đàn guitar bass 6 dây được xem là một trong những nhạc cụ tối ưu dành cho những người chơi có kỹ thuật cao. Mặc dù có nhiều loại bass mở rộng với số lượng dây lên tới con số ấn tượng, nhưng 6 dây vẫn là lựa chọn phổ biến nhất của hầu hết các người chơi.
Lịch sử của bass 6 dây khá thú vị. Trái ngược với suy nghĩ của nhiều người, bass 6 dây ra đời trước cả bass 5 dây. Mẫu bass 6 dây đầu tiên được biết đến là Fender Bass VI. Đây gần như là một cây guitar điện với chiều dài dây dài hơn, ba pickup single-coil và cách lên dây E tiêu chuẩn nhưng giảm xuống một quãng tám. Giống như bass 5 dây đầu tiên, Fender Bass VI mở rộng phạm vi âm thanh với dây cao hơn thay vì dây thấp hơn.
Về mặt kỹ thuật, Fender Bass VI giống như một cây guitar 6 dây thông thường nhưng có cần đàn dài hơn. Các pickup, thiết bị điện tử và các bộ phận khác gần như tương tự với những gì bạn thấy trên các cây guitar Fender khác. Mặc dù âm thanh của Fender Bass VI thấp hơn một quãng tám so với guitar 6 dây tiêu chuẩn, nhưng âm thanh của nó vẫn gần với guitar hơn là bass.
Tuy nhiên, đàn bass 6 dây tiêu chuẩn ngày nay thường có thêm một dây thấp hơn và một dây cao hơn. Khái niệm này được cho là xuất hiện vào khoảng những năm 1970. Có nhiều cách tiếp cận khác nhau đối với đàn bass 6 dây, nhưng phiên bản phổ biến nhất là bổ sung một dây thấp và một dây cao.
Ứng Dụng Thực Tế
Guitar bass 6 dây thường được sử dụng bởi những người chơi có kỹ thuật cao. Mặc dù không có giới hạn về thể loại âm nhạc, nhưng nhạc cụ này thường xuất hiện trong các dòng nhạc như jazz, progressive rock và progressive metal. Đôi khi, nó cũng được sử dụng trong nhạc Latin và nhạc pop.
Với dây cao được bổ sung, guitar bass 6 dây còn được dùng để chơi các đoạn lead. Nếu không có nhu cầu sử dụng cho mục đích này, bạn có thể chọn một cây bass 5 dây. Dây cao hơn đã đưa đàn bass gần hơn với âm thanh của guitar, mặc dù âm thanh của nó vẫn giữ được sự khác biệt rõ rệt.
Chiều Dài Dây Và Kích Thước Cần Đàn
Chiều dài dây của bass 6 dây không quá dài. Hầu hết các cây bass 6 dây có chiều dài dây dài hơn khoảng 1 inch so với bass 4 dây tiêu chuẩn, tức là 35 inch, giống như đàn bass 5 dây. Tuy nhiên, bạn cũng có thể tìm thấy một số cây bass 6 dây có chiều dài dây 34 inch. Ngoài ra, còn có những biến thể dài hơn hoặc ngắn hơn, nhưng chúng khá hiếm và thường chỉ có ở các thương hiệu đàn bass uy tín hoặc được sản xuất theo yêu cầu. Vì vậy, chiều dài dây 35 hoặc 34 inch là tiêu chuẩn đối với bass 6 dây.
Với 6 dây, cần đàn của bass 6 dây sẽ rộng hơn. Ở phần hẹp nhất (lược đàn), cần đàn thường rộng trên 2 inch, có thể lên đến 2 đến 2,5 inch. Tuy nhiên, Fender Bass VI và các phiên bản hiện đại của Fender và Squier lại khác biệt. Tất cả những cây đàn này có chiều dài dây chỉ 30 inch và độ rộng lược đàn giống như các cây guitar điện tiêu chuẩn. Sự khác biệt lớn nhất là độ dày của dây. Dây của Fender Bass VI dày hơn dây guitar thông thường nhưng lại mỏng hơn dây của guitar bass.
Cách Lên Dây
Bass 6 dây có thêm một dây thấp và một dây cao. Cách lên dây tiêu chuẩn của bass 6 dây là B0, E1, A1, D2, G2, C3, từ dây thấp nhất đến dây cao nhất. Tất nhiên, người chơi có thể thay đổi cách lên dây này tùy theo sở thích và nhu cầu cá nhân. Một số người chọn cách lên dây B0, E1, A1, D2, F#2, B2, cách lên dây này có phân bố khoảng cách tương tự như guitar 6 dây.
Fender Bass VI và các lựa chọn thay thế có cách lên dây thấp hơn một quãng tám so với cách lên dây E tiêu chuẩn: E1, A1, D2, G2, B2 và E3. Tuy nhiên, những cây guitar bass này không phổ biến và thường mang tính thử nghiệm.
Khả Năng Chơi
Bass 6 dây khó chơi hơn nhiều so với bass 4 dây. Cần đàn của bass 6 dây rộng hơn đáng kể, và người chơi cần thời gian để làm quen với điều này. Thêm vào đó, đàn bass 6 dây còn được sử dụng trong các đoạn lead, tuy nhiên việc tiếp cận các phím cao hơn không thoải mái như trên guitar 6 dây. Trừ khi bạn đang nói về Fender Bass VI hoặc Squier Bass VI, nhìn chung, bass 6 dây khó chơi hơn khá nhiều. Với cần đàn rộng và dày, nhạc cụ này đòi hỏi người chơi phải có kỹ năng và kinh nghiệm. Vì vậy, bass 6 dây không phải là lựa chọn phù hợp cho người mới bắt đầu.
Những Người Chơi Bass 6 Dây Nổi Tiếng
Rất nhiều nghệ sĩ bass jazz ưa chuộng sử dụng bass 6 dây. Ngay cả những người chủ yếu chơi bass 4 dây đôi khi cũng sẽ chọn bass 6 dây. Một số cái tên nổi bật trong cộng đồng bass jazz bao gồm Nathan East, Anthony Jackson, Alain Caron, John Patitucci, Jimmy Haslip và nhiều người khác. Thundercat cũng có thể được liệt vào danh sách này, mặc dù anh ấy chơi rất nhiều thể loại nhạc khác nhau ngoài jazz.
Như đã đề cập, bass 6 dây rất phổ biến trong một số thể loại nhạc metal. Việc có thêm dây C cao (hoặc B trong một số trường hợp) giúp ích rất nhiều trong các đoạn lead hoặc đệm không theo quy ước. Trong dòng nhạc progressive metal, cái tên nổi bật nhất không thể không nhắc đến là John Myung. Bên cạnh đó, cũng có những nghệ sĩ đáng chú ý khác như Jon Stockman của Karnivool và Stefan Fimmers của Necrophagist.
Điều thú vị là Phil Lesh của Grateful Dead cũng chơi bass 6 dây. Anh sở hữu một mẫu Alembic đặc biệt với chiều dài dây ngắn hơn và dây nhẹ hơn, thoạt nhìn có thể dễ bị nhầm lẫn với guitar baritone. Những nghệ sĩ khác cũng sử dụng bass 6 dây bao gồm Tye Zamora, Anthony Jackson, Oteli Burbridge và Steve Bailey.
Tôi Nên Chọn Loại Nào?
Việc lựa chọn loại bass nào phụ thuộc vào nhu cầu và sở thích của mỗi người. Tuy nhiên, trước khi quyết định, bạn cần cân nhắc kỹ lưỡng để tránh gặp khó khăn khi chơi hoặc lựa chọn một nhạc cụ không thể phát huy hết tiềm năng của bản thân. Hãy cùng xem xét lại những thông tin đã được đề cập để đưa ra lựa chọn phù hợp nhất.
Bass 4 Dây
Bass 4 dây là loại nhạc cụ phổ biến nhất và được sử dụng rộng rãi trong hầu hết các thể loại âm nhạc. Với 4 dây, đàn bass chủ yếu đóng vai trò đệm. Chiều dài dây tiêu chuẩn của bass 4 dây là 34 inch, nhưng cũng có những phiên bản ngắn hơn dành cho những người có bàn tay nhỏ. Mặc dù khả năng của bass 4 dây có thể bị giới hạn nếu bạn muốn khám phá thêm nhiều kỹ thuật, nhưng nếu chỉ cần một cây đàn bass cơ bản để đệm cho hầu hết các thể loại âm nhạc. Nhiều nghệ sĩ bass đã khai thác tối đa tiềm năng của bass 4 dây. Những cái tên như Marcus Miller, Victor Wooten và Sean Beasley đã có những màn trình diễn ấn tượng với cây đàn này.
Bass 5 Dây
Bass 4 dây có thể được lên dây thấp hơn để đạt âm vực trầm, nhưng bass 5 dây có thể làm điều này một cách dễ dàng hơn. Mặc dù vẫn chủ yếu là nhạc cụ đệm, bass 5 dây cho phép người chơi tiếp cận những nốt thấp hơn và có thể lên dây thấp hơn nữa khi cần thiết. Bass 5 dây là lựa chọn lý tưởng nếu bạn chơi trong ban nhạc có guitar 7 dây, vì riff 7 dây khá phổ biến trong nhiều thể loại metal. Bên cạnh đó, bass 5 dây cũng rất hữu ích trong các thể loại như pop, disco hay funk khi cần âm vực trầm hơn. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng bass 5 dây khó chơi hơn. Khoảng cách giữa các dây nhỏ hơn, trong khi cần đàn lại rộng hơn, đòi hỏi độ chính xác cao hơn ở tay phải, đặc biệt khi chơi slap. Tay trái cũng cần được luyện tập nhiều hơn. Nhìn chung, bass 5 dây phù hợp với người chơi có kinh nghiệm, nhưng người mới bắt đầu vẫn có thể học chơi, mặc dù sẽ gặp phải một số thử thách.
Bass 6 Dây
Bass 6 dây là nhạc cụ đặc biệt dành cho người chơi có kinh nghiệm. Với khoảng cách dây hẹp và cần đàn rộng, việc làm chủ tất cả các dây có thể khá khó khăn. Dây cao hơn cũng có thể gây khó khăn cho người mới bắt đầu chơi. Bass 6 dây thường được sử dụng trong những tình huống đặc biệt, như trong nhạc metal, jazz hay các thể loại khác, và thường đảm nhận vai trò lead hoặc chơi các đoạn lead guitar để tạo ra âm thanh độc đáo. Đây là nhạc cụ dành cho những người chơi có kỹ năng và biết cách tận dụng hết tiềm năng của cả 6 dây.
Một lựa chọn khác là Fender hoặc Squier Bass VI. Với thiết kế có phần khác biệt, những cây đàn này giúp người chơi ít kinh nghiệm dễ dàng làm quen hơn. Nếu bạn muốn thử một nhạc cụ mới lạ và thú vị nhưng chưa đạt đến trình độ chuyên nghiệp, Bass VI có thể là một sự thay thế tuyệt vời cho bass 6 dây hiện đại.
Kết Luận
Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn lựa chọn được loại guitar bass phù hợp. Nếu bạn vẫn còn phân vân, hãy để lại bình luận bên dưới để được tư vấn thêm.
